Λεωνίδας Παπαδάκης | Μεγιστοποίηση Αθλητικής Απόδοσης
Μεγιστοποίηση Αθλητικής Απόδοσης »
Το διάστημα που πέρασε γίναμε θεατές δυο τεράστιων ποδοσφαιρικών διοργανώσεων όπου έλαβαν χώρα ετεροχρονισμένα λόγω των δυσάρεστων καταστάσεων της πανδημίας covid 19. Το Euro 2020 διεξήχθη σε νέα μορφή με 24 ομάδες και τον τελικό μεταξύ Αγγλίας και Ιταλίας με νικήτρια την δεύτερη στη διαδικασία στα πέναλτι και το Copa America 2020 με 10 ομάδες και τον τελικό μεταξύ των «αιωνίων» Βραζιλία και Αργεντινή με νικήτρια επίσης την δεύτερη με σκορ 1-0.
Η εποχή της υπερανάλυσης έχει πλέον γίνει απαραίτητη προϋπόθεση στη λειτουργία και βελτίωση των ποδοσφαιρικών ομάδων υψηλού επιπέδου. Οι αριθμοί όμως πολλές φορές κρύβουν παγίδες μιας και η λαθεμένη ανάγνωση τους ή ακόμη και η μή σωστή χρήση των αποτελεσμάτων μπορεί να οδηγήσει στην υπεραπλουστευμένη άποψη των «αρνητών» των αριθμών όπου υποστηρίζουν ότι οι αριθμοί δεν λένε την αλήθεια.
Εδώ θα παραθέσω για άλλη μια φορά το ρητό που προσωπικά στηρίζω όλα αυτά τα χρόνια στην καριέρα μου « η σωστή ερμηνεία συγκεκριμένων αριθμών μπορεί να σε οδηγήσει στη λύση».
Την τελευταία δεκαετία μέσω της ερευνητικής μου υπόστασης έχω αναδείξει την σημασία της ανάλυσης δεδομένων και παραμέτρων απόδοσης στην προπονητική διαδικασία και την βελτίωση των ομάδων και των ποδοσφαιριστών ατομικά. Η σωστή ανάλυση και ερμηνεία των δεδομένων όπως και η προσαρμογή των προπονητικών περιεχομένων προς όφελος της απόδοσης πιστεύω έχουν δικαιώσει τις προσδοκίες στην μέχρι τώρα καριέρα μου.
Μεγιστοποίηση Αθλητικής Απόδοσης »
Τα στοιχεία που παραθέτονται στο άρθρο συλλέχθηκαν από την πλατφόρμα στατιστικής ανάλυσης τεχνικών και τακτικών στοιχείων της INSTAT με σκοπό την ανάδειξη της χρησιμότητας τους εάν ερμηνευθούν με ένα πιο εξειδικευμένο και στοχευμένο τρόπο.
Ένας αριθμός = πολλές ερμηνείες?
Σε μια πρώτη σύγκριση μεταξύ των δυο διοργανώσεων βλέπουμε ότι στο Euro επιτευχθήκαν περισσότερα γκολ από μέση και μακρινή απόσταση σε σχέση με το Copa America βάζοντας μας σε σκέψεις για το εάν οι Ευρωπαίοι ποδοσφαιριστές έχουν καλύτερη ικανότητα στο σουτ, εάν οι άμυνες δεν ασκούσαν ασφυκτική πίεση στα όρια και έξω από την περιοχή ή εάν υπήρχαν συγκεκριμένες οδηγίες από τους προπονητές (αν και προσωπικός γνώστης της αγωνιστικής λειτουργίας των ομάδων, ένας ποδοσφαιριστής εάν βρεθεί σε θέση όπου πιστεύει ότι μπορεί να πέτυχει γκολ, υπερισχύει το ένστικτο του των οποιονδήποτε οδηγιών).
Μεγιστοποίηση Αθλητικής Απόδοσης »
Άμεσο vs Παιχνίδι κατοχής, ξέρεις τι στυλ παιχνιδιού έχεις?
Η διάρκεια των επιθέσεων πριν από την επίτευξη ενός γκολ σε δευτερόλεπτα έφερε την τροπαιούχο Ιταλία στην 4η θέση (35,5’’) και την φιναλίστ Αγγλία στην 11η (24,9’’) ! ενώ στο Copa America η φιναλίστ Βραζιλία (45’’) και η τροπαιούχος Αργεντινή (27’’) κατέλαβαν τις 2 πρώτες θέσεις. Μόνο το Βέλγιο 1ο και η Ισπανία 2η κατάφεραν να πλησιάσουν την βασίλισσα του χειρισμού της μπάλας Βραζιλία με 41,5’’ και 41,1’’ αντίστοιχα.
‘Ένα στοιχείο που πρέπει να κρατήσουμε είναι ο μέσος όρος όπου στο Euro έφθασε τα 21’’ ενώ στο Copa μόλις στα 14,4’’ καταδεικνύοντας τη διάθεση ή και το έλλειμμα των ομάδων της Λατινικής Αμερικής να κρατήσουν την μπάλα περισσότερο.
Ανοιχτό παιχνίδι & Στατικές φάσεις, τι βαρύτητα έχουν στο σκοράρισμα?
Και στις 2 διοργανώσεις τα γκολ σε open play (positioning & counter attacks) δεν είχαν μεγάλες διαφορές για τις 3 από τις 4 ομάδες (Ιταλία, Αγγλία, Αργεντινή με average 65% positioning – 35% counters), με την Βραζιλία να δημιουργεί στατιστική διαφορά ( 87% positioning - 13% counters) έχοντας αρκετά αυξημένα τα γκολ από positioning attacks σε σχέση με τα counter attacks αναδεικνύοντας ίσως στο μέγιστο βαθμό τη φιλοσοφία που την διακατέχει όλα αυτά τα χρόνια.
Ένας ακόμη δείκτης που δημιουργεί στατιστικό αξιοσημείωτο είναι τα γκολ από στημένες φάσεις όπου σε μέσο ορό στο Euro ήταν 27% ενώ στο Copa 40%!
H επίτευξη ενός γκολ από στημένη φάση περιλαμβάνει από την ικανότητα του εκτελεστή και των παραληπτών της μπάλας, την νοητική συγκέντρωση των εμπλεκομένων, την τακτική κομπίνα, το διάβασμα του αντιπάλου από τα προπονητικά team κ.τ.λ. όπου οι ομάδες του Copa μας επιβεβαίωσαν έλλειμμα ή επιπλέον ικανότητα?
Μεγιστοποίηση Αθλητικής Απόδοσης »
Αλγόριθμοι ισχύουν τελικά στο Ποδόσφαιρο!
Οι δείκτες INDEX πρωτοεμφανίστηκαν στο μπάσκετ και δη στο NBA προσπαθώντας να ερμηνεύσουν πολλές παραμέτρους ταυτόχρονα σε έναν και μόνο αριθμό. Βάση ενός τέτοιου αλγόριθμου η INSTAT μας ανέδειξε κάτι που πραγματικά χρήζει της προσοχής μας.
Στο EURO κατετάγησαν η Αγγλία 1η (326) και η Ιταλία 2η (324) ενώ και το Copa η Βραζιλία 1η (305) και η Αργεντινή 2η (297) πράγμα πολύ φυσιολογικό μιας και οι καλύτερες ομάδες βάση του αλγορίθμου ήταν και αυτές που κατέληξαν στον τελικό των διοργανώσεων. Αυτό όμως που πρέπει να μας κάνει εντύπωση είναι το average των 2 διοργανώσεων όπου το EURO είχε μέσο όρο INDEX 285 ενώ το COPA 265.
Εδώ σαφώς βλέπουμε μια ψαλίδα ως προς τις τεχνικοτακτικες παραμέτρους των ομάδων όπου μας δίνει και μια σαφή εικόνα ως προς την συνολική δυναμική τους με τις διαφοροποιήσεις λατινικής Αμερικής και Ευρώπης.
Μεγιστοποίηση Αθλητικής Απόδοσης »
Πόσο γρήγορα παίζεις?
Αναλύοντας περαιτέρω τα ομαδικά στατιστικά η παράμετρος speed of accurate passes, όπου προσωπικά ονομάζω στις ομάδες και τους παίκτες που παρακολουθώ ‘’speed of play”, μας καταδεικνύει τον αριθμό σε πάσες ανά λεπτό κατοχής μπάλας. Και οι 2 διοργάνωσης έχουν σχεδόν ίδιο μέσο όρο με το Euro στις 15,5 πάσες (Ιταλία 6η 16,5 & Αγγλία 11η 15,9) & το Copa στις 15,6 (Βραζιλία 1η 16,5 & Αργεντινή 5η 16) .
Η Ισπανία όμως δημιουργεί στατιστική διαφοροποίηση έχοντας 17,4 πάσες average / min of possession.
Οι περισσότεροι προπονητές που έχω συνεργαστεί ή ανταλλάξει απόψεις σε διάφορα forum, θέλουν οι ομάδες τους να διατηρούν ένα υψηλό ρυθμό παιχνιδιού. Η γρήγορη μετατόπιση της μπάλας κατά τη διάρκεια της κατοχής της από μια ομάδα μπορεί να φανερώσει κενά στην αντίπαλη αμυντική διάταξη προς εκμετάλλευση, ένα στοιχείο που βλέπουμε ότι προσπαθούν να εντάξουν στο παιχνίδι τους οι προπονητές, όπου όμως θα πρέπει να βρουν και τους ανάλογους τρόπους μέσα από την προπονητική διαδικασία να το αφομοιώσουν οι παίκτες.
Το Ισπανικό μοντέλο προπόνησης μέσα από την υπέρμετρη χρήση των Small Sided Games ίσως να μας δίνει την λύση στο προπονητικό ερώτημα του πώς να αυξήσω το “speed of play” της ομάδας μου. Τα αγωνιστικά παιχνίδια μικρών διαστάσεων κατά την προσωπική μου άποψη ‘’κάτι σου δίνουν κάτι σου παίρνουν’’ αλλά δεν είναι του παρόντος μια τέτοια συζήτηση..
Μεγιστοποίηση Αθλητικής Απόδοσης »
Ενεργητική vs Παθητική άμυνα, τελικά αυτό που θες θα σε οδηγήσει στην επιτυχία?
Τέλος ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δώσουμε στον αλγόριθμο challenge intensity INDEX όπου αναφέρεται στον αριθμό από αμυντικές μονομαχίες και τις παρεμβολές στην μπάλα όταν ο αντίπαλος έχει την κατοχή της. Εδώ βλέπουμε και τις ομάδες όπου οι ποδοσφαιριστές εμπλέκονται περισσότερο στην αμυντική λειτουργία θέλοντας να καταστρέψουν το παιχνίδι ή να αποσπάσουν την μπάλα από τον αντίπαλο με άκρος ενεργητικό τρόπο και όχι με απλές μετατοπίσεις κρατώντας την θέση τους στην αμυντική διάταξη. Οι συγκεκριμένες ενέργειες προέρχονται πολλές φορές από αποφάσεις των προπονητών ως προς την αμυντική προσέγγιση όμως αρκετές φορές μπορεί να προέλθουν και από τα αμυντικά χαρακτηριστικά που διακατέχουν τους ποδοσφαιριστές μιας ομάδας.
Στο Euro (με average των ομάδων 7,1) η Ιταλία 12η (6,9) και η Αγγλία 18η (6,3) καταδεικνύουν την προσέγγιση τους (Ισπανία 1η με 10,1) ενώ στο Copa America (με average των ομάδων 7,8) Εκουαδόρ 1ο (10,4) Βραζιλία 5η (8,4) και Αργεντινή 7η (7,3).
Και οι 4 φιναλίστ των 2 διοργανώσεων σε αυτή την παράμετρο κατετάγησαν από τη 5η έως τη 18η θέση.
Το σχεδόν 10% ως διαφοροποίηση των Ευρωπαϊκών από τις Λατινοαμερικάνικες ομάδες (σε μέσο όρο) ίσως αποδεικνύει και την τακτική προσήλωση στα αμυντικά καθήκοντα έναντι μιας πιο ελεύθερης αμυντικής έκφρασης ή μιας πιο “aggressive” προσέγγισης.
Ένα στατιστικό στοιχείο που πιθανόν δείχνει στους προπονητές ότι μια καλά οργανωμένη και συμπαγής άμυνα κρατώντας τις θέσεις και τη συνοχή της είναι καλύτερος οδηγός επιτυχίας από τις συνέχεις εμπλοκές των παικτών σε αμυντικές μονομαχίες για την απόσπαση της μπάλας.
Μεγιστοποίηση Αθλητικής Απόδοσης »
Συμπερασματικά οι αριθμοί που μας δίνονται μετά το πέρας των αγώνων δεν πρέπει να αποτελούν μια σύντομη και ανάλαφρη ανάγνωση αλλά να αντιμετωπιστούν ως χρυσάφι που περιμένει να ανακαλυφθεί. Μια πιο εν τω βάθυ ανάλυση σε συνάρτηση με πραγματική ποδοσφαιρική γνώση μπορεί να οδηγήσει τους προπονητές σε μεγαλύτερη εκμετάλευση των ποδοσφαιριστών τους και συνολική αύξηση της δυναμικής των ομάδων τους.
Επίσης μπορεί να “διαβάσει” τον αντίπαλο, ατομικά και ως σύνολικη λειτουργία, πιο ουσιαστικά ως προς τις δυνατότητες και τις αδυναμίες του. Μπορεί όμως και να οδηγήσει τα scouting departments των ομαδων στην ελαχιστοποίηση των λαθών αλλα και την αύξηση των πιθανοτήτων να εντάξουν τους κατάλληλους παίκτες στις ομάδες τους.
Πολλοί λένε ότι στο ποδόσφαιρο οι αριθμοί δεν λένε την αλήθεια…
Και εγω τους απαντάω «η σωστή ανάλυση συγκεκριμένων αριθμών απόδοσης μπορεί να σε οδηγήσει στη λύση».
Παπαδάκης Λεωνίδας MSc
Soccer Performance Specialist