Συγγραφείς - Τύμβιος Χάρης

Είναι γενικά αποδεκτό ότι στο σύγχρονο ποδόσφαιρο ένας ποδοσφαιριστής για να μπορέσει να παίξει σε ψηλό επίπεδο πρέπει να είναι πρώτα αθλητής και μετά ποδοσφαιριστής. Η εποχή που στο γήπεδο ξεχώριζε ο τεχνίτης και ο μπαλαδόρος έχει παρέλθει ανεπίστρεπτη.

Πλέον βλέπουμε όλους τους ποδοσφαιριστές ανεξαρτήτως θέσης και τεχνικών χαρακτηριστικών να τρέχουν ασταμάτητα και γενικά η φυσική κατάσταση έχει πρωταρχικό ρόλο στη φιλοσοφία μια ομάδας αλλά και πολλών προπονητών. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι που καλείτε ο προπονητής φυσικής κατάστασης να δουλέψει εξατομικευμένα ανάλογα με την θέση, δυνατότητες και αδυναμίες του κάθε ποδοσφαιριστή για να επιτύχει τις κατάλληλες προσαρμογές.

Οι προσαρμογές επιτυχαίνονται κυρίως κατά την διάρκεια της προετοιμασίας, αλλά και κατά την διάρκεια της χρονιάς κυρίως μέσω αγωνιστικών λεπτών και κάποιων περιόδων που μπορεί να γίνει μια μίνι προετοιμασία. Τα κλασσικά εργομετρικά γίνονται άπλα για να δούμε αν οι ποδοσφαιριστές έχουν κάποιες στοιχειώδη νούμερα και αν προέρχονται από κάποιο τραυματισμό.

Επιπλέον η κάθε μέρα, το κάθε προπονητικό λεπτό, η κάθε προπονητική άσκηση είναι μια εργομέτρηση προς βελτίωση των δεδομένων που έχουμε για τον κάθε ποδοσφαιριστή. Σ’ αυτό βοηθούν και οι σύγχρονες μέθοδοι παρακολούθησης (βλέπε GPS και παλμογράφους), οι όποιες πλέον είναι περισσότερες από απαραίτητες σε κάθε σοβαρή επαγγελματική ομάδα.

Η βελτίωση της αθλητικής απόδοσης έχει διάφορες ερμηνείες, αλλά κυρίως ερμηνεύεται ανάλογα με την θέση του κάθε ποδοσφαιριστή. Για παράδειγμα ένας αμυντικός μέσος, συμφώνα με τον αστικό μύθο, παρουσιάζει βελτίωση στην απόδοση του εάν τρέχει περισσότερα χιλιόμετρα σε κάθε παιχνίδι. πραγματικότητα όμως, αγωνιστικά αυτό που επιζητούμε είναι περισσότερα χιλιόμετρα σε ψηλή ένταση, αλλά και περισσότερα υπό-μεγιστα σπριντ. Έτσι ο προπονητής φυσικής κατάστασης θα πρέπει να δουλέψει εξατομικευμένα για να επιτύχει τον πιο πάνω στόχο, δηλαδή να δώσει τα σωστά ερεθίσματα για να επιβάλει τις κατάλληλες προσαρμογές.

Για να γίνει δυνατό αυτό όμως, ο ποδοσφαιριστής πρέπει να είναι συνεχώς στα όρια του, αφού είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι οι καλύτερες προσαρμογές γίνονται όταν ο ποδοσφαιριστής είναι “κουρασμένος”. Αν ο αθλητής είναι ξεκούραστος τότε το σώμα δεν αντιδρά σωστά στην επιβάρυνση (βλέπε μειωμένη παραγωγή ελευθέρων ριζών). Μειωμένες προσαρμογές έχουμε επίσης όταν είναι στα όρια υπερκόπωσης αφού πλέον το σώμα προσπαθεί να προστατευτεί από τραυματισμό με αποτέλεσμα να μην δίνει τα κατάλληλα νευρομυικά ερεθίσματα.

Τα όρια κόπωσης του κάθε ποδοσφαιριστή καθορίζονται εξατομικευμένα με την σωστή παρακολούθηση από το επιστημονικό προσωπικό της ομάδας, την καθημερινή τριβή με το προπονητικό επιτελείο αλλά και από τις αρχικές αιματολογικές εξετάσεις. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να δούμε αν ένας ποδοσφαιριστής όπου είχε μειωμένη απόδοση σε ένα παιχνίδι, αυτή οφείλετε σε κόπωση ή σε άλλους λόγους. Η κόπωση μπορεί να είναι σωματική, ψυχοσωματική, παθολογική, βιοχημική ή ορμονική, η όποια είναι και η πιο σημαντική κατ εμέ.

Η ορμονική ισορροπία των ορμονών είναι αυτή που επιφέρει στο σώμα τον αναβολισμό, κάτι που είναι πολύ σημαντικό σε όλους τους αθλητές. Επιπλέον, ορμόνες όπως η κορτιζόλη, μια αντιφλεγμονώδη καταβολική ορμόνη, εκτός ότι προκαλεί χάσιμο μυϊκού ιστού όταν είναι σε αυξημένα επίπεδα, μπορεί να προκαλέσει και φλεγμονές στα έντερα, κάτι που σημαίνει ότι ο αθλητής θα έχει μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών ουσιών από την διατροφή του ή από λήψη συμπληρωμάτων διατροφής.

Έτσι είναι σημαντικό να γίνονται συχνά αιματολογικές εξετάσεις ούτος ώστε να διατηρούμε τις ισορροπίες σε αυτές τις ορμόνες, κάτι που θα μας αύξηση τις πιθανότητες ο αθλητής να είναι υγιής και αν λαμβάνει τα κατάλληλα προπονητικά ερεθίσματα να βελτιώνετε συνεχώς.

Αυτές οι ορμόνες / πρωτεΐνες είναι κυρίως η ινσουλίνη : τεστοστερόνη : ελεύθερη τεστοστερόνη : SHBG : αλβουμινη : οιστρογόνα : κορτιζόλη : προλακτίνη.

Αν επιτύχουμε τις κατάλληλες ισορροπίες στις πιο πάνω ορμόνες τότε το σώμα μας γίνεται μια μηχανή αναβολισμού το οποίο έχει σαν αποτέλεσμα την πολύ πιο γρήγορη αποκατάσταση μετά από παιχνίδι ή δυνατή προπόνηση, αύξηση τις απορροφήσεις βιταμινών από διατροφή ή συμπληρώματα διατροφής, αύξηση οστικής μάζας και αν θελήσουμε μείωση σωματικού λίπους και αύξηση μυϊκού ιστού. Περαιτέρω μειώνουμε κατά πολύ τις πιθανότητες για μυϊκό τραυματισμό.

Τέλος, το λεγόμενο “φορμάρισμα”, υπονοεί και αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης, ελεύθερης τεστοστερόνης και χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης όπως επίσης και χαμηλούς δείκτες φλεγμονών (όπως η IL-6). Έτσι όταν επιθυμούμε να επιτύχουμε αυτό το στόχο σε μια προκαθορισμένη αγωνιστική περίοδο, ο επιστημονικός συνεργάτης την ομάδας σε συνεργασία με τον προπονητή φυσικής κατάστασης θα πρέπει να μεριμνήσουν οι συγκεκριμένοι δείκτες να είναι στα κατάλληλα επίπεδα.

Οι αγωνιστικές υποχρεώσεις στο ποδόσφαιρο έχουν φτάσει στο μέγιστο επίπεδο και είναι η δουλειά του προπονητή φυσικής κατάστασης αλλά και της ομάδας υποστήριξης να εφαρμόζουν διάφορες μορφές περιοδισμού για να επιτυγχάνουν τους στόχους τους. Αυτοί οι στόχοι φυσικά είναι οι μειωμένοι μυϊκοί τραυματισμοί, η αποφυγή υπερκόπωσης και γενικά η καλή υγειά των αθλητών κάτι που θα επιτρέψει στους αθλητές να γυμνάζονται συνεχώς κάτω από πρόγραμμα. Ο περιοδισμός εφαρμόζεται ομαδικά, ανάλογα με το αγωνιστικό πρόγραμμα της ομάδας αλλά και εξατομικευμένα ανάλογα με κάποια δεδομένα που συλλέγονται από την ομάδα υποστήριξης σε μια ομάδα

Ένας από τους πλέον συγχρόνους τρόπους εξατομικευμένου περιοδισμού είναι ο βιοχημικός. Σε αυτό λαμβάνονται υπόψη διάφοροι παράμετροι όπως: ο σωματότυπος του ποδοσφαιριστή, η θέση του ποδοσφαιριστή, τα λεπτά συμμέτοχης, τα επικείμενα λεπτά συμμέτοχης, η επιβάρυνση στην προπόνηση, η απόδοση σε ένα αγώνα, τα μέγιστα σπριντ σε ένα αγώνα, οι μυϊκές ανισορροπίες, οι καρδιακοί παλμοί, οι αύξηση φλεγμονών, ο ρυθμός μυϊκής αποκατάσταση, όπως και διάφοροι αιματολογικοί δείκτες οι οποίοι πρέπει να ερμηνεύονται 100% εξατομικευμένα.

Η έννοια του περιοδισμού επιβάλλει την ανακύκλωση κάποιων μεθόδων ούτως ώστε οι ποδοσφαιριστές σε κάποιες περιόδους να «βαραίνουν» και σε κάποιες άλλες περιόδους να φαίνονται πιο ξεκούραστοι. Ο βιοχημικός περιορισμός είναι αυτός που θα δώσει τα ερεθίσματα ούτως ώστε οι μέθοδοι εκγύμνασης να παρέχουν στους ποδοσφαιριστές τις μέγιστες προσαρμογές, ειδικά στην περίοδο προετοιμασίας αλλά και περιόδου αυξημένων αγωνιστικών υποχρεώσεων. Είναι γι’ αυτό που πολλές από τις μεγάλες ομάδες χρησιμοποιούν μια περίοδο που έχουν μαζεμένα παιχνίδια μαζί να «φορμάρουν» κάποιους ποδοσφαιριστές, ενώ ξεκουράζουν κάποιους άλλους οι οποίοι είδη δείχνουν να έχουν πάρει τις κατάλληλες βιοχημικές επιβαρύνσεις.

Το πλέον σημαντικό εφαρμόζοντας αυτή την μορφή περιοδικότητας είναι το γεγονός ότι μειώνονται κατά πολύ οι πιθανότητες μυϊκών τραυματισμών αφού όλες οι παράμετροι που μπορούν να προκαλέσουν ένα τραυματισμό , το όρια υπερκοπώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν προς όφελος του προπονητή φυσικής κατάστασης, η περίοδος επαναφοράς μετά από ένα τραυματισμό μειώνετε σημαντικά και γενικά επιτυγχάνεται ευεξία, χωρίς την υπερβολική χρήση συμπληρωμάτων διατροφής και βιταμινών κάτι που θα επιτρέψει στον ποδοσφαιριστή να βελτιώνετε συνεχώς με στόχο την μεγιστοποίηση της απόδοσης.