Συγγραφείς - Κώστας Πάτρας

Η VO2max αποτέλεσε την πιο συχνά μετρούμενη παράμετρο φυσικής κατάστασης στο ποδόσφαιρο κατά την περίοδο 1980-2000 (1). Ένα εύρος τιμών 60-70 mL·kg–1·min–1 έχει προταθεί ως το απαιτούμενο “κατώφλι” για άρρενες ποδοσφαιριστές υψηλού επιπέδου (1, 2); ωστόσο διαπιστώνεται σημαντική διακύμανση στις τιμές της VO2max μεταξύ επαγγελματιών ποδοσφαιριστών από διαφορετικές χώρες (Πίνακας 1).

Πίνακας 1. Μέσος όρος ± τυπική απόκλιση τιμών VO2max σε μεγάλες σειρές επαγγελματιών ποδοσφαιριστών.

Από τα υπάρχοντα ερευνητικά δεδομένα φαίνεται ότι η VO2max δεν μπορεί να διαχωρίσει μεταξύ αθλητών διαφορετικού επιπέδου σε μελέτες με μεγάλες σειρές ποδοσφαιριστών (4, 6, 7). Για παράδειγμα η VO2max κατά την έναρξη της περιόδου προετοιμασίας δεν μπορεί να διαχωρίσει αθλητές διαφορετικών κατηγοριών σε ένα δείγμα 129 επαγγελματιών ποδοσφαιριστών (Κατηγορία Α=58.8±3.3 mL·kg–1·min–1; Κατηγορία Β=56.4±3.7 mL·kg–1·min–1; Κατηγορία Γ=57.6±3.2 mL·kg–1·min–1) (4). Πιο πρόσφατα, παρατηρήθηκε ότι η VO2max δεν μπορεί να διαχωρίσει μεταξύ διεθνών ποδοσφαιριστών, ποδοσφαιριστών 1ης και ποδοσφαιριστών 2ης κατηγορίας σε μια εξαιρετικά μεγάλη σειρά 1545 ποδοσφαιριστών (7). Από προπονητική άποψη η VO2max μπορεί να αυξηθεί κατά μέσο όρο μέχρι 6% (58.7±4.4 mL·kg–1·min–1 to 61.2±4.1 mL·kg–1·min–1 σε επαγγελματίες υψηλού επιπέδου, το οποίο και απαιτεί την συσσώρευση 7.3±2.9% του συνολικού προπονητικού όγκου μιας περιόδου προετοιμασίας 8 εβδομάδων, σε υψηλές εντάσεις (≥90% HRmax) (8). Ωστόσο επιπρόσθετες αυξήσεις εντός της αγωνιστικής περιόδου δεν είναι πάντοτε εμφανείς (7, 9). Η VO2max έχει ένα τυπικό σφάλμα μέτρησης 2.0-3.4% και η μικρότερη αξιόλογη μεταβολή είναι 1.5%, επομένως μια πιθανή “πραγματική” θετική βελτίωση για ένα αθλητή ατομικά κυμαίνεται μεταξύ 3.5-5% (10). Αυτό απαιτεί ένας ποδοσφαιριστής ο οποίος ξεκινά την αγωνιστική περίοδο με τιμή VO2max 60 mL·kg–1·min–1, να επιτύχει τιμές 62.1-63.0 mL·kg–1·min–1 κατά την μέσο-αγωνιστική περίοδο. Παρά την βελτιστοποίηση της μεθοδολογίας στην αερόβια προπόνηση υψηλής έντασης (11), η οριοθέτηση τέτοιων αυξήσεων εντός της αγωνιστικής περιόδου μπορεί να αποβεί σε βάρος άλλων σημαντικών παραμέτρων φυσικής κατάστασης στο ποδόσφαιρο (6).

Βασικά σημεία

• Η VO2max δεν αποτελεί αξιόπιστο δείκτη του αγωνιστικού επιπέδου για ένα επαγγελματία ποδοσφαιριστή.
• Αναμφίβολες θετικές μεταβολές μπορούν να επιτευχθούν κατά την περίοδο προετοιμασίας.
• Λόγω του μεγάλου τυπικού σφάλματος της παραμέτρου, μικρές μεταβολές εντός της αγωνιστικής περιόδου θα είναι (πιθανότατα) μη ανιχνεύσιμες.
• Η μη ξεκάθαρη φύση των μεταβολών εντός της αγωνιστικής περιόδου σε συνδυασμό με την μέγιστη προσπάθεια που απαιτείται για τη δοκιμασία αυξάνουν την πιθανότητα παράληψης της δοκιμασίας μέσο-αγωνιστικά.

REFERENCES

1. Stolen T, Chamari K, Castagna C, Wisloff U. Physiology of soccer: an update. Sports Med, 2005; 35:501-536.
2. Reilly T, Bangsbo J, Franks A. Anthropometric and physiological predispositions for elite soccer. J Sports Sci, 2000; 18:669-683.
3. Sporis G, Jukic I, Ostojic SM, Milanovic, D. Fitness profiling in soccer: physical and physiologic characteristics of elite players. J Strength Cond Res, 2009, 23:1947-1953.
4. Ziogas GG, Patras KN, Stergiou N, Georgoulis AD. Velocity at lactate threshold and running economy must also be considered along with maximal oxygen uptake when testing elite soccer players during preseason. J Strength Cond Res, 2011; 25:414-419.
5. Arnason A, Sigurdsson SB, Gudmundsson A, Holme I, Engebretsen L, Bahr R. Physical fitness, injuries, and team performance in soccer. Med Sci Sports Exerc, 2004; 36:278-285.
6. Haugen T, Seiler S. Physical and physiological testing of soccer players: Why, what and how should we measure? Sportscience, 2015; 19:10-26. Available at www.sportsci.org/2015/TH.htm.
7. Tonnessen E, Hem E, Leirstein S, Haugen T, Seiler S. Maximal aerobic power characteristics of male professional soccer players, 1989-2012. Int J Sports Physiol Perform, 2013; 8:323-329.
8. Castagna C, Impellizzeri FM, Chaouachi A, Manzi V. Pre-season variations in aerobic fitness and performance in elite-standard soccer players: A team study. J Strength Cond Res, 2013; 27: 2959-2965.
9. Kalapotharakos VI, Ziogas G, Tokmakidis SP. Seasonal aerobic performance variations in elite sοccer players. J Strength Cond Res, 2011; 25:1502-1507.
10. Hopkins WG. How to interpret changes in an athletic performance test. Sportscience, 2004; 8:1-7. Available at www.sportsci.org/jour/wghtests.htm.
11. Buchheit M, Laursen PB. High-intensity interval training, solutions to the programming puzzle: Part I: cardiopulmonary emphasis. Sports Med, 2013; 43:313-338.

Οι στροφείς του ισχίου εντοπίζονται κατά κύριο λόγο στην οπίσθια επιφάνεια του ισχίου (Πίνακας 1). Ειδικά οι εξωτερικοί στροφείς του ισχίου θεωρούνται σημαντικοί για την εκτέλεση των λακτισμάτων με το “κουντεπιέ” ή το “εσωτερικό” (1, 2). Έχει προταθεί ότι το υπερβολικό στρες προερχόμενο από την εκτέλεση επαναλαμβανόμενων κινήσεων μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της διατασιμότητας του μυός (3). Δεδομένου ότι τα λακτίσματα είναι τυπικές δραστηριότητες κατά την προπόνηση, μπορεί να υποτεθεί ότι οι μυϊκές αυτές ομάδες έχουν αυξημένο κίνδυνο για απώλεια διατασιμότητας. Εύρος κίνησης μικρότερο από το βέλτιστο μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα παραγωγής δύναμης και να οδηγήσει σε απώλεια ενέργειας (4). Επιπρόσθετα απώλεια εύρους κίνησης στους στροφείς του ισχίου μπορεί να οδηγήσει σε ανώμαλη στάση λεκάνης-οσφύος καθώς και σε ανώμαλη κίνηση της οσφυϊκής μοίρας της ΣΣ κατά την εκτέλεση αθλητικών κινήσεων (5).

Πίνακας 1. Έξω και έσω στροφείς της άρθρωσης του ισχίου.

Τα ερευνητικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι τα ισχία επηρεάζονται σε ποδοσφαιριστές δεδομένου ότι το εύρος στροφής του ισχίου μειώνεται με το χρόνο (6), ενώ τόσο νεαροί όσο και μεγαλύτερης ηλικίας ποδοσφαιριστές έχουν σημαντικά λιγότερη έσω στροφή (και σημαντικά μεγαλύτερη απαγωγή) σε σύγκριση με άτομα ελέγχου παρόμοιας ηλικίας (7). Επιπρόσθετα μεγαλύτερη μείωση του εύρους κίνησης στο ισχίο (πιθανότατα λόγω μείωσης της έσω στροφής), η οποία και σχετίζεται με ρήξη του προσθίου χιαστού συνδέσμου, έχει αναφερθεί για ποδοσφαιριστές έναντι του γενικού πληθυσμού (8), ενώ και ποδοσφαιριστές με επανά- τραυματισμό του μοσχεύματος έχουν σημαντικά μικρότερη μέση έσω-έξω στροφή στο ισχίο σε σύγκριση με υγιείς ποδοσφαιριστές (9).

Η απώλεια διατασιμότητας στους έξω στροφείς του ισχίου θα μειώσει την έσω στροφή και η απώλεια διατασιμότητας στους έσω στροφείς του ισχίου θα μειώσει την έξω στροφή (3, 4). Δεδομένου ότι όλοι οι μύες του Πίνακα 1 συμμετέχουν και στην εκτέλεση και άλλων κινήσεων, καταγραφή της κάμψης/έκτασης και της απαγωγής/προσαγωγής σε συνδυασμό με την έσω/έξω στροφή στο ισχίο θα παρέχει στον προπονητή φυσικής κατάστασης μια βάση για τον σχεδιασμό εξατομικευμένων παρεμβάσεων.

REFERENCES

1. Nunome H, Asai T, Ikegami Y, Sakurai S. Three-dimensional kinetic analysis of side-foot and instep soccer kicks. Med Sci Sports Exerc, 2002; 34:2028-2036.
2. Brophy RH, Backus SI, Pansy BS, Lyman S, Williams RJ. Lower extremity muscle activation and alignment during the soccer instep and side-foot kicks. J Orthop Sports Phys Ther, 2007; 37:260-268.
3. Ninos J. A chain reaction: the hip rotators. Strength Cond J, 2001; 23:26-27.
4. Kritz MF, Cronin J. Static Posture Assessment Screen of Athletes: Benefits and Considerations. Strength Cond J, 2008; 30:18-27.
5. Regan DP. Implications of hip rotators in lumbar spine injuries. Strength Cond J, 2000; 22:7-13.
6. de Castro JV, Machado KC, Scaramussa K, Gomes JL. Incidence of decreased hip range of motion in youth soccer players and response to a stretching program: a randomized clinical trial. J Sport Rehabil, 2013; 22:100-107.
7. Manning C, Hudson Z. Comparison of hip joint range of motion in professional youth and senior team footballers with age-matched controls: an indication of early degenerative change? Phys Ther Sport, 2009; 10:25-29.
8. Gomes JL, de Castro JV, Becker R. Decreased hip range of motion and noncontact injuries of the anterior cruciate ligament. Arthroscopy, 2008; 24:1034-1037.
9. Ellera Gomes JL, Palma HM, Ruthner R. Influence of hip restriction on noncontact ACL rerupture. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc, 2014; 22:188-191.

Η συνιστώμενη ημερήσια λήψη πρωτεΐνης για αθλητές κυμαίνεται 1.2-1.7 gr·kg-1 βάρους σώματος·ημέρα-1 (1). Πρακτικά για ένα ποδοσφαιριστή 75kg τα παραπάνω όρια ισοδυναμούν σε 90-130 gr πρωτεΐνης ανά ημέρα. Ωστόσο δεν υπάρχουν οδηγίες για το ποια είναι τα αντίστοιχα όρια ανά γεύμα. Πρόσφατα δεδομένα καταδεικνύουν ότι πρόσληψη 20gr πρωτεΐνης είναι ικανή για να μεγιστοποιηθεί ο ρυθμός πρωτεϊνικής σύνθεσης (2, 3). Πρόσληψη μεγαλύτερων ποσοτήτων πρωτεΐνης δεν οδηγεί σε υψηλότερους ρυθμούς πρωτεϊνικής σύνθεσης καθώς τα επιπρόσθετα ποσά είτε οξειδώνονται είτε αποβάλλονται (2). Επομένως στο παραπάνω παράδειγμα ο μέγιστος ρυθμός πρωτεϊνικής σύνθεσης επιτυγχάνεται με πρόσληψη 20-25gr πρωτεΐνης σε 4-6 γεύματα. Τα κύρια γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό) και ο χρόνος αμέσως μετά την προπόνηση/αγώνα αποτελούν τους κύριους σταθμούς πρόσληψης πρωτεΐνης. Η πρόσληψη πρωτεΐνης μετά από άσκηση προάγει το μέγιστο ρυθμό πρωτεϊνικής σύνθεσης (4) και μειώνει τα συμπτώματα που σχετίζονται με την μυϊκή φλεγμονή (5).

Μια λιγότερο αξιοποιημένη επιλογή για πρόσληψη πρωτεΐνης είναι πριν την βραδινή κατάκλιση. Έχει διαπιστωθεί ότι η πρόσληψη αργής αποδέσμευσης κασείνης πριν την κατάκλιση διεγείρει μια μεγαλύτερη ολονύκτια απάντηση πρωτεϊνικής σύνθεσης (6), ενώ ο συνδυασμός κασείνης και υδρολυμένης κασείνης σε αναλογία 1:1 πριν την κατάκλιση προσέφερε περαιτέρω αύξηση της δύναμης κατά την διάρκεια μια περιόδου 12 εβδομάδων προπόνησης με αντιστάσεις (7).

Πρακτικά η ισομερής κατανομή στην πρόσληψη πρωτεΐνης μεταξύ των γευμάτων με εισαγωγή και ενός πρωτεϊνικού σνάκ πριν την κατάκλιση μπορεί να ευοδώσει την αποκατάσταση μέσω βελτιστοποίησης της πρωτεϊνικής σύνθεσης και μείωσης της ασκησιογενούς μυϊκής βλάβης.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

1. Rodriguez NR, Di Marco NM, Langley S. American College of Sports Medicine position stand. Nutrition and athletic performance. Med Sci Sports Exerc, 2009; 41: 709-731.
2. Witard OC, et al. Myofibrillar muscle protein synthesis rates subsequent to a meal in response to increasing doses of whey protein at rest and after resistance exercise. Am J Clin Nutr, 2014: 99: 86-95.
3. Moore DR, et al. Ingested protein dose response of muscle and albumin protein synthesis after resistance exercise in young men. Am J Clin Nutr, 2009: 89: 161-168.
4. Churchward-Venne TA, Burd NA, Phillips SM. Nutritional regulation of muscle protein synthesis with resistance exercise: strategies to enhance anabolism. Nutr Metabol (Lond), 2012; 9: 40.
5. Jackman SR, et al. Branched-chain amino acid ingestion can ameliorate soreness from eccentric exercise. Med Sci Sports Exerc, 2010: 42: 962-970.
6. Res PT, et al. (2012). Protein ingestion before sleep improves post-exercise overnight recovery. Med Sci Sports Exerc, 2012; 44: 1560-1569.
7. Snijders T, et al. Protein ingestion before sleep increases muscle mass and strength gains during prolonged resistance-type exercise training in healthy young men. J Nutr, 2015; 145: 1178-1184.

Η εργαστηριακή αξιολόγηση της αερόβιας ικανότητας ποδοσφαιριστών τυπικά περιλαμβάνει μία δοκιμασία στο δαπεδοεργόμετρο (διάδρομο) σε προοδευτικά αυξανόμενες ταχύτητες μέχρι το σημείο της βουλητικής εξάντλησης (1). Κατά την διάρκεια της δοκιμασίας συλλέγονται αναπνευστικά αέρια (O2, CO2) καθώς και γαλακτικό από το αίμα τα οποία χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό ενός εύρους φυσιολογικών δεικτών (γαλακτικά κατώφλια, μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου) καθώς και τις αντίστοιχες ταχύτητες (1).

Από την άλλη πλευρά η αξιολόγηση στο γήπεδο των παραμέτρων ταχύτητας τυπικά περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων παραμέτρων (πρώτο βήμα, επιτάχυνση), και την μέτρηση της μέγιστης ταχύτητας (2). Το φάσμα των ταχυτήτων που σχετίζονται με τις παραπάνω φυσιολογικές παραμέτρους καθώς και η εισαγωγή της μέγιστης ταχύτητας καθορίζουν το συνολικό κινητικό “προφίλ” του αθλητή (3) το οποίο λαμβάνει υπόψη υπομέγιστους και μέγιστους φυσιολογικούς δείκτες αλλά και νευρομυϊκές παραμέτρους (Εικόνα 1).

• Εν συντομία η V2 αντιπροσωπεύει την ταχύτητα στο αερόβιο κατώφλι; μέχρι την ένταση αυτή η ενέργεια προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά από τον αερόβιο μηχανισμό.
• Η V4 αντιπροσωπεύει το αναερόβιο κατώφλι; και μέχρι την ένταση αυτή ο αερόβιος μηχανισμός παραμένει ο κύριος ενεργειακός πάροχος. Πάνω από την ένταση αυτή η ενέργεια εξακολουθεί να παρέχεται από τον αερόβιο μηχανισμό αλλά υπάρχει μια προοδευτικά αυξανόμενη συμμετοχή του αναερόβιου μηχανισμού.
• Η ταχύτητα στη μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (vVO2max) αντιπροσωπεύει την ένταση η οποία προκαλεί μέγιστη ενεργοποίηση του αερόβιου μηχανισμού. Περί- και πάνω από την vVO2max υπάρχει ένας μεγάλος συνδυασμός αναλογιών έργου:ανάπαυσης καθώς και διάρκειας άσκησης οι οποίοι παρέχουν ένα αντίστοιχα μεγάλο εύρος ενεργειακών συμμετοχών τόσο του αερόβιου όσο και του αναερόβιου μηχανισμού (3, 4).
• Τέλος η μέγιστη ταχύτητα sprint (maximal sprinting speed, MSS) αντιπροσωπεύει το ανώτερο νευρομυϊκό όριο στην κίνηση (3, 4).

Το παραπάνω φάσμα ταχυτήτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αξιολογήσει την συμμετοχή του αναερόβιου μηχανισμού κατά την εκτέλεση διαφόρων “drills” υψηλής έντασης. Για παράδειγμα 2 ποδοσφαιριστές με την ίδια vVO2max αλλά διαφορετική MSS θα έχουν διαφορετική επιβάρυνση κατά την εκτέλεση για παράδειγμα διαλειμματικού τρεξίματος υψηλής έντασης διάρκειας 6min με αναλογία έργου:ανάπαυσης 15:15 στο 120%vVO2max και παθητικό διάλειμμα.

Συγκεκριμένα παρά τις όμοιες vVO2max η παραπάνω προπόνηση θα είναι πιο έντονη για τον αθλητή με την χαμηλότερη MSS. Αυτό οφείλεται στο ότι η απόλυτη ένταση του έργου (π.χ. ~22 km·h-1) θα είναι πιο κοντά στο ανώτερο όριο του φάσματος ταχυτήτων για τον αθλητή αυτό. Επομένως παρότι η παραπάνω προπόνηση επιβαρύνει στον ίδιο βαθμό τον αερόβιο μηχανισμό για τους 2 ποδοσφαιριστές, ο αθλητής με την χαμηλότερη MSS επιβαρύνεται με υψηλότερο αναερόβιο φορτίο (3, 4).

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

1. Ziogas GG, Patras KN, Stergiou N, Georgoulis AD. Velocity at lactate threshold and running economy must also be considered along with maximal oxygen uptake when testing elite soccer players during preseason. J Strength Cond Res, 2011; 25(2):414-419.
2. Haugen T, Tonnessen E, Hisdal J, Seiler S. The role and development of sprinting speed in soccer. Int J Sports Physiol Perform, 2014; 9(3):432-441.
3. Buchheit M, Laursen PB. High-intensity interval training, solutions to the programming puzzle: Part I: cardiopulmonary emphasis. Sports Med, 2013; 43(5):313-338.
4. Buchheit M, Laursen PB. High-intensity interval training, solutions to the programming puzzle. Part II: anaerobic energy, neuromuscular load and practical applications. Sports Med, 2013; 43(10):927-54.

Η κάμψη του ισχίου είναι μια βασική κίνηση τόσο κατά την άθληση όσο και κατά την καθημερινή ζωή (1). Η κίνηση πραγματοποιείται με την δράση πολλών διαφορετικών μυών (Εικόνα 1).

Οι μύες υπεύθυνοι για κάμψη στο ισχίο είναι:

1. Λαγόνιος
2. Ψοίτης
3. Ορθός μηριαίος
4. Ραπτικός
5. Τείνων την πλατεία περιτονία
6. Ελάσσων γλουτιαίος
7. Μείζον προσαγωγός (πρόσθιες ίνες)
8. Μακρύς προσαγωγός
9. Βραχύς προσαγωγός
10. Ισχνός προσαγωγός
11. Κτενίτης

Στις περισσότερες περιπτώσεις ο όρος “καμπτήρες ισχίου” είναι γενικός ή και ίσως θολός καθώς αφορά μια πληθώρα μυών με διαφορετικούς μοχλοβραχίονες και επομένως διαφορετική ικανότητα παραγωγής τάσης στα διάφορα σημεία της τροχιάς κατά την κάμψη του ισχίου (2). Η μελέτη των μοχλών για τους παραπάνω μύες αποτελεί το κεντρικό σημείο στην καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας τους στην κάμψη του ισχίου. Ο ψοίτης και ο λαγόνιος είναι οι μόνοι μύες από την παραπάνω ομάδα οι οποίοι εκφύονται από σημείο υψηλότερα της λεκάνης (2, 3). Πιο συγκεκριμένα ο ψοίτης εκφύεται από την κατώτερη σπονδυλική στήλη (εγκάρσιες αποφύσεις και από τα πλάγια των σπονδυλικών σωμάτων της κατώτερης θωρακικής και ολόκληρης της οσφυϊκής μοίρας), ενώ ο λαγόνιος εκφύεται οπίσθια του λαγόνιου οστού (3). Επομένως ο ψοίτης και ο λαγόνιος είναι οι μόνοι μύες οι οποίοι έχουν μοχλοβραχίονα ακόμη και μετά τις 90º κάμψης ισχίου (2, 3). Έχει προταθεί ότι στην περίπτωση αδύναμου ψοίτη ή λαγόνιου το μηριαίο μπορεί μεν να κινηθεί υψηλότερα από το επίπεδο του ισχίου, ωστόσο δεν είναι λόγω της δράσης των μυών αυτών αλλά εξαιτίας της ορμής που δημιουργείται από τους υπόλοιπους καμπτήρες; αυτό σημαίνει ότι ο ψοίτης και ο λαγόνιος είναι οι μόνοι μύες που μπορούν ενεργά να ανεβάσουν το μηριαίο πάνω από τις 90º κάμψης στο ισχίο (4, 5).

Μία απλή δοκιμασία για τον έλεγχο της λειτουργίας του ψοίτη και του λαγονίου είναι η παθητική κάμψη το μηριαίου μέχρι το στήθος και η απελευθέρωση ενώ ο εξεταζόμενος στηρίζεται μονοποδικά (2). Αδυναμία για διατήρηση του γόνατος πάνω από τις 90º για 10-15 δευτερόλεπτα υποδηλώνει αδυναμία στον λαγόνιο/ψοίτη ή και στους δύο (2, 5).

Μια πιο προχωρημένη δοκιμασία ειδικά για αθλητικούς πληθυσμούς είναι ο αθλητής να τοποθετήσει το ένα πόδι πάνω σε κουτί ώστε το γόνατο αν βρίσκεται υψηλότερα του ισχίου (για τους περισσότερους αθλητές κανονικού ύψους αυτό θα σήμαινε κουτί 60cm) (4). Ο αθλητής τοποθετεί τα χέρια του πάνω ή πίσω από το κεφάλι και επιχειρεί να σηκώσει το πόδι από το κουτί και να το διατηρήσει ψηλά για 5 δευτερόλεπτα. Αδυναμία για άρση και διατήρηση υποδηλώνει αδυναμία στον λαγόνιο/ψοίτη ή και στους δύο (4).

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

1. http://www.mikereinold.com/2011/10/the-importance-of-hip-flexion-strength.html
2. Sahrmann S. Diagnosis and Treatment of Movement Impairment Syndromes. St. Louis, MO: Mosby; 2002.
3. Clark MA, Lucett SC. NASM’s Essentials of Corrective Exercise Training. Lippincott Williams & Wilkins, 2012.
4. Boyle M. Advances in functional training. On Target Publications, 2010.
5. http://www.mikereinold.com/2011/10/functional-assessment-and-exercises-to-enhance-hip-flexion.htm